Stulecie detektywów

Wisława Szymborska, felieton z cyklu "Lektury nadobowiązkowe": "Był
czas, kiedy kochałam się w dwóch naraz: Bohunie i Sherlocku Holmesie.
Bohun zobojętniał mi wcześniej. Sam sobie zresztą był winien, miał oczy
tylko dla Heleny. Pozostał Sherlock, niezłomny kawaler, serce wolne.
Niewinności mojej nie niepokoił jeszcze fakt, że Sherlock mieszka od lat
z dr. Watsonem. Co prawda i ta miłość wkrótce mi przeszła, ale pozostał
sentyment i przekonanie, że nikt już nigdy ani w powieści, ani w życiu
genialnemu detektywowi nie dorówna. Tytan intuicji! Gigant dedukcji! ze
śladu stopy na piasku zgadywał, że morderca zapuścił sobie właśnie rude
bokobrody, a ze sposobu, w jaki dama przykładała lorgnon do oczu,
wnioskował nieomylnie, że jej dziadek zmarł pięćdziesiąt lat temu w
Indiach. W porównaniu z sukcesami Sherlocka prawdziwe dzieje
kryminalistyki wyglądają wręcz żałośnie. Przepastne kartoteki, tysięczne
laboratoria, setki wciąż niedoskonałych aparatów, zespołowe mozoły nad
identyfikacją zbrodniarza i jego ofiary, nierzadko długoletnie
dociekania okoliczności i rodzaju śmierci i w bardzo wielu wypadkach
ciągle jeszcze niepewność, czy ustalenia nie były błędne... Nawet
odkrycie daktyloskopii nie przyszło bez trudu. Dziś wydaje się tak
oczywiste, że aż dziwimy się, że nie dokonano go jeszcze w epoce
jaskiniowych malowideł. Tymczasem ludzkość czekała z tym do połowy XIX
wieku. W tym też dopiero czasie toksykologia, nauka o zatruciach i ich
objawach, zyskała solidne doświadczalne podstawy. Również balistyka,
czyli wszystko, co dotyczy strzelania, a szczególnie odkrycie, że pocisk
pociskowi nierówny, choćby oba wystrzelone zostały z dwóch rewolwerów
tej samej fabrykacji. W grubej książce Thorwalda każdy kolejny problem
śledczy ilustrowany jest autentycznym wypadkiem kryminalnym, co sprawia,
że czytamy to dzieło jak jeden wielki kryminał złożony z
kilkudziesięciu mikropowieści detektywistycznych".
"Stulecie detektywów" przedstawia jedną z najbardziej fantastycznych, a
zarazem prawdziwych historii, jakie zna świat dzieje nowoczesnej
kryminalistyki. Jej początki sięgają drugiej połowy ubiegłego wieku,
kiedy to po raz pierwszy posłużono się odciskami palców w identyfikacji
podejrzanych, zastosowano fotografię kryminalistyczną oraz zwrócono
uwagę na ślady pozostawione na miejscu przestępstwa, wykorzystując je w
skomplikowanym procesie wyświetlania zbrodni. Jest to również epoka, w
której medycyna sądowa wydarła zmarłym ich tajemnice, toksykologia stała
się skuteczną bronią przeciw truciznom i trucicielom, a balistyka
osiągnęła pewność w identyfikowaniu broni palnej na podstawie
wystrzelonych z niej pocisków.Stulecie detektywów to bez wątpienia jedna
z najważniejszych i najlepiej napisanych książek spoza literatury
pięknej. została ona nominowana w 1966 roku do nagrody im. Edgara Allana
Poe.